Anayasalarda Cezalandırmaya İlişkin İlkeler: Türkiye’de Anayasa Çalışmalarına Işık Tutmak Üzere Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Veysel Dinler

dinlerv@gmail.com

Makaleyi İndir / Download Article

ISBN: 978-605-152-012-4

Önsözden

Anayasa Hukuku Araştırmalarında Genç Yaklaşımlar

“Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından düzenlenen Hukuka Genç Yaklaşımlar Konferans Serisi farklı disiplinlerde yer alan genç araştırmacıların nitelikli çalışmalarını sergilemelerine fırsat tanımak, bu çalışmalar üzerinde tartışmak, onlara kıdemli gözlemlerle geri bildirimde bulunmak ve söz konusu etkinlikleri kitap yayıncılığı biçiminde akademik çevreler ve kamuoyuyla paylaşmak üzere (…)devam etmektedir. Serinin 3. kitabı, Anayasa Hukuku Araştırmalarında Genç Yaklaşımlar’dır.”

onikilevha

Dinler, V. (2013), “Anayasalarda Cezalandırmaya İlişkin İlkeler: Türkiye’de Anayasa Çalışmalarına Işık Tutmak Üzere Karşılaştırmalı Bir Çalışma”,  Anayasa Hukuku Araştırmalarında Genç Yaklaşımlar, (ed. Bertil Emrah Oder), Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, ss. 301-352.

— ÖZET — 

Temel hak ve özgürlükleri güvenceye alan temel metinler olan anayasalar, hak ve özgürlüklerin devlet müdahalesine en fazla konu olduğu ceza hukuku alanına ilişkin olarak bazı temel ilkelere de yer vermektedir. Bu ilkeler çoğunlukla kişi güvenliğini sağlamaya yöneliktir ve ceza yargılamasındaki koruma tedbirlerinin çerçevesi, yasa koyucunun keyfi şekilde düzenlemesini engelleyecek şekilde anayasalarda belirlenmektedir. Maddi ceza hukukuna yönelik anayasal ilkeler ise, ceza yargılaması ilkelerine görece daha azdır. Cezalara ilişkin temel ilkeleri yaygın olarak anayasal güvenceye alınırken; anayasa koyucular özellikle suçlarla ilgili genel ilkeleri doğrudan düzenleme yoluna gitmemektedir.

Bu bildirinin amacı, dünya anayasalarında güvenceye alınan, maddi ceza hukukuna (suç ve ceza ihdası) ilişkin temel ilkeleri olarak incelemektir. Böylelikle dünyada yasama organların suç ve ceza belirleme yetkilerine ilişkin olarak getirilen anayasal sınırlamalar ortaya konacaktır. Dünya anayasalarında cezalandırmayla ilgili hangi ilkelerin güvenceye alındığının belirlenmesi, Türkiye’de hâlihazırda tartışması sürdürülen anayasa yapımı çalışmalarına da ışık tutacaktır.

— ANAHTAR KELİMELER — 

cezalandırma ilkeleri, anayasal ceza, anayasal güvenceler, kanunilik ilkesi, karşılaştırmalı anayasa incelemeleri

BİLİMSEL EKİNLİK: Anayasa Hukuku Araştırmalarında Genç Yaklaşımlar

The constitutional principles of criminalization and penalization (A comparative study to contribute to the recent debates on constitutional reforms in Turkey)

Dinler V. (2013), “The constitutional principles of criminalization and penalization (A comparative study to contribute to the recent debates on constitutional reforms in Turkey)”, Young Approaches in Constitutional Law Studies (ed. Bertil Emrah Oder), Oniki Levha Publishing, İstanbul, pp. 301-352.

— ABSTRACT —

The constitutions, which are the primary texts to secure fundamental rights and freedoms, put forward some fundamental principles related to criminal law in which rights and liberties that are most frequently subjected to intervention of the state. These principles are mostly intended to provide personal security. The framework of the precautions in the criminal procedure law is determined in a manner that prevents the lawmaker from arbitrary behaviour in lawmaking. The principles regarding substantive criminal law are used less frequently compared to the principles of criminal procedure law. The constituent powers hesitate to codify principles on prescribing crime; however, the constitutional principles of penalization are commonly adopted in the constitutions.

This paper is concerned with the principles related to substantive criminal law (criminalization and penalization) which are secured by various country constitutions. Hence the constitutional restrictions in the world regarding legislative power on criminal law will be figured out. Determination of these common criminal principles, which take place in the constitutions of various countries, will contribute to the recent debates on constitutional reforms in Turkey.

— KEYWORDS — 

principles of criminal law, constitutional penalty, constitutional guaranties, legality principle, comparative constitutional studies

SCIENTIFIC EVENT: Young Approaches in Constitutional Law Research

— KAYNAKÇA / BIBLIOGRAPHY — 

İncele / Look

ALACAKAPTAN Uğur, İngiliz Ceza Hukukunda Suç ve Cezaların Kanuniliği Prensibi, Ajans–Türk Matbaası, Ankara, 1958.

BECCARIA Cesare, Suçlar ve Cezalar Hakkında, (çev. Sami Selçuk), İmge Kitabevi, Ankara, 2004.

BENTHAM Jeremy, “An Introduction to the Principles of Morals and Legislation”, (ed. Michael Torny) Why Punish? How Much? A Reader on Punishment, Oxford University Press, New York, 2011, (ss. 51–70).

BİLİM KURULU, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Önerisi, 2007, http://www4.gazetevatan.com/ vatananayasataslagi.asp.

CEDRAS Jean, “Fransa ve Amerika Birleşik Devletlerinde Ceza Muhakeme Usulüne Anayasal Bir Nitelik Kazandırılması”, Uluslararası Anayasa Kongresi (11–14 Mayıs 2011 İstanbul), C. 4, İstanbul, 2011, (ss. 113–122).

CENTEL Nur, Türk Ceza Hukukuna Giriş, Beta, İstanbul, 2002, 2. baskı.

DİNÇOL Ali M., “Hitit Yasalarının Ana Çizgileri ve Eski Önasya Hukuku ile Etkileşimi”, Anadolu Araştırmaları, S. 12, 1990, (ss. 83–100).

DÖNMEZER Sulhi ve Sahir ERMAN, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku (Genel Kısım), C. I, Beta, İstanbul, 1997, 13. baskı.

ERDOĞAN Mustafa, Anayasa Hukuku, Orion Yayınevi, Ankara, 2007, 4. baskı.

GÖZLER Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, C.II, Ekin, Bursa, 2011. (2011a)

GÖZLER Kemal, Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin, Bursa, 2011, 11. baskı.

GÖZÜBÜYÜK A. Şeref, Açıklamalı Türk Anayasaları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007, 6. baskı.

HA Tae Young, “Kore Ceza Muhakemeleri Usulü Açısından Anayasanın Anlamı”, Uluslararası Anayasa Kongresi (11–14 Mayıs 2011 İstanbul), C. 4, İstanbul, 2011, (ss. 135–145).

HAFIZOĞULLARI Zeki ve Muharrem ÖZEN, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, US–A Yayıncılık, Ankara, 2010, 2. baskı.

HAKERİ Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet, Ankara, 2011, 10. baskı.

İÇEL Kayıhan ve Süheyl DONAY, Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku, (1. Kitap) Beta, İstanbul, 2005, 4. baskı.

KOMİSYON, Yeni Anayasa Çalışmalarına Mukayeseli Bakış Çalışma Toplantısı Sonuç Bildirisi, Turgut Özal Üniversitesi, Ankara, 15–16 Haziran 2011.

KÜÇÜK Adnan, “AK Parti’nin yargı paketi yeni sistem öneriyor”, Yeni Şafak, 9 Şubat 2013. http://yenisafak.com.tr/yorum-haber/ak-partinin-yargi-paketi-yeni-sistem-oneriyor-09.02.2013-484062.

LIJPHART Arend, Çağdaş Demokrasiler, (çev. Ergun Özbudun ve Ersin Onulduran), Yetkin Yayınları, Ankara, 1996.

MERMUT Serdar (çev.), “4. Uluslararası Ceza Hukuku Kongresi”, Suç ve Ceza Ceza Hukuku Dergisi, S. 2, 2009, (ss. 88–91).

METİN Yüksel ve Veysel DİNLER, “Devletin Cezalandırma Yetkisinin Anayasal Sınırları”, Anayasa Mahkemesinin Kuruluşunun 50. Yılına Armağan, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara, 2012, (ss. 1–54).

MONTESQUIEU, Kanunların Ruhu Üzerine, (çev. Fehmi Baldaş), Hiperlink Yayınları, İstanbul, (2011).

ÖNDER Ayhan, Ceza Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1992.

ÖZER Beytuhllah, 1982 Anayasasında Suç ve Cezalara İlişkin Esaslar, Gazi Üniveritesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2008. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi)

PATTERSON Thommas E., The American Democracy, McGraw Hill, New York, 2005, 7th edition.

PISAPIA Gian Domenico, İtalyan Ceza Hukuku Müesseseleri (Genel Kısım), (çev. Atıf Akgüç), Adalet Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1971.

SANCAR Mithat, “Şiddet, Şiddet Tekeli ve Demokratik Hukuk Devleti”, Doğu–Batı Dergisi, Y. 4, S. 13, 2000-2001 (ss. 25–44).

SCOTT George Ryley, İşkencenin Tarihi, (çev. Hamide Koyukan), Dost Kitabevi, Ankara, 2003, 2. Baskı.

SELÇUK Sami, Beccaria’nın İnsanlığa Bildirisi, İmge Kitabevi, Ankara, 2004.

SOYASLAN Doğan, Yürütme Organının Suç ve Ceza Koyma Yetkisi, Kazancı, Ankara, 1990.

TANER M. Tahir, Ceza Hukuku Umumi Kısım, İstanbul, 1949.

TANÖR Bülent, Osmanlı–Türk Anayasal Gelişmeleri, YKY, İstanbul, 2011, 20. baskı.

TOROSLU Nevzat, Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınevi, Ankara, 2011, 16. baskı.

TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Önerisi, Ankara, 2007 (geliştirilmiş 4. baskı). http://eski.barobirlik.org.tr/yayinlar/kitaplar/2007_Anayasa%20Taslagi_TBB.pdf.

UĞUR Hüsamettin, “Suçta ve Cezada Kanunîlik İlkesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları Karşısında Yaptırımsız Kalan Bazı Suçlar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 91, 2010, (ss. 300–334).

ÜNVER Yener, “Ceza Hukukunda Hukuksal Değer”, (çev. Barış Erman),  Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, S. 8, 2003, (ss. 113–119).

von HUMBOLDT Wilhelm, Devlet Faaliyetinin Sınırları, (çev. Bahattin Seçilmişoğlu), Liberte, Ankara, 2004.

YÜCEL Bülent, “Komünizm Sonrası Orta ve Doğu Avrupa Ülkelerindeki Anayasacılık Hareketleri” AÜHFD, C. 60, S. 3, 2011, (ss. 635–690).

 

 

Anayasalar*

 

ALMANYA (1949), https://www.btg-bestellservice.de/pdf/80201000.pdf.

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ (1787), http://uscode.house.gov/pdf/Organic%20Laws/const. pdf.

ARJANTİN (1853), http://www.biblioteca.jus.gov.ar/Argentina-Constitution.pdf.

ARNAVUTLUK (1998), http://www.unhcr.org/refworld/country,,,LEGISLATION,ALB,,4c1f68912,0. html.

AVUSTRALYA (1990), http://www.aph.gov.au/About_Parliament/Senate/Powers_practice_n_ procedures/Constitution.aspx.

AVUSTURYA (1920), http://www.servat.unibe.ch/icl/au__indx.html.

AZERBAYCAN (1995), http://azerbaijan.az/portal/General/Constitution/doc/constitution_e.pdf.

BAHREYN (2002), http://www.bahrain-embassy.or.jp/en/constitution.pdf.

ÇİN (1982), http://www.npc.gov.cn/englishnpc/Constitution/node_2825.htm.

DANİMARKA (1953), http://www.thedanishparliament.dk/Democracy/The_Constitutional_Act_of_ Denmark.aspx.

ENDONEZYA (1945), http://www.embassyofindonesia.org/about/pdf/IndonesianConstitution.pdf.

ERMENİSTAN (1995), http://www.parliament.am/legislation.php?sel=show&ID=2425&lang=eng.

ESTONYA (1992), http://www.president.ee/en/republic-of-estonia/the-constitution/index.pdf.

ETİYOPYA (1994), http://www.wipo.int/wipolex/en/text.jsp?file_id=193667.

FAS (2011), http://www.ancl-radc.org.za/sites/default/files/morocco_eng.pdf.

FRANSA (1958), http://www.assemblee-nationale.fr/english/8ab.asp.

GÜNEY AFRİKA (1996), http://www.info.gov.za/documents/constitution/1996/a108-96.pdf.

GÜNEY KIBRIS (1960), http://www.presidency.gov.cy/presidency/presidency.nsf/all/ 1003AEDD83EED9C7C225756F0023C6AD/$file/CY_Constitution.pdf?openelement.

GÜNEY KORE (1948), http://korea.assembly.go.kr/res/low_01_read.jsp?boardid=1000000035.

GÜRCİSTAN (1995), http://www.parliament.ge/files/68_1944_951190_CONSTIT_27_12.06.pdf.

HİNDİSTAN (1949), http://lawmin.nic.in/coi/coiason29july08.pdf.

HIRVATİSTAN (1990), http://www.sabor.hr/Default.aspx?art=2405.

HOLLANDA (1814/2008), http://www.government.nl/documents-and-publications/regulations/ 2012/10/18/the-constitution-of-the-kingdom-of-the-netherlands-2008.html.

İRAN (1979), http://www.alaviandassociates.com/documents/constitution.pdf.

İSPANYA (1978), http://www.congreso.es/portal/page/portal/Congreso/Congreso/Hist_Normas/ Norm/const_espa_texto_ingles_0.pdf.

İSRAİL (1992), http://www.knesset.gov.il/laws/special/eng/basic3_eng.htm.

İSVEÇ (1975), http://www.servat.unibe.ch/icl/sw00000_.html.

İSVİÇRE (1999), http://www.admin.ch/ch/e/rs/1/101.en.pdf.

İTALYA (1947), http://www.senato.it/documenti/repository/istituzione/costituzione_inglese.pdf.

İZLANDA (1944), http://www.government.is/media/Skjol/constitution_of_iceland.pdf.

JAPONYA (1946), http://www.kantei.go.jp/foreign/constitution_and_government_of_japan/ constitution_e.html.

KAMBOÇYA (1993), http://www.ccc.gov.kh/english/CONSTITUTIONEng.pdf.

KANADA (1982), http://publications.gc.ca/collections/Collection/CH37-4-3-2002E.pdf?.

KATAR (2003), http://www.almeezan.qa/LawPage.aspx?id=2284&language=en.

KENYA (2010), http://www.kenyaembassy.com/pdfs/The%20Constitution%20of%20Kenya.pdf.

KUVEYT (1962), http://www.wipo.int/wipolex/en/text.jsp?file_id=181003.

KUZEY KORE (2009), http://www.servat.unibe.ch/icl/kn00000_.html.

KÜBA (1976), http://www.servat.unibe.ch/icl/cu__indx.html.

LİBERYA (1986), http://www.liberianlegal.com/constitution1986.htm.

MOĞOLİSTAN (1992), http://www.servat.unibe.ch/icl/mg00000_.html.

PARAGUAY (1992), http://www.servat.unibe.ch/icl/pa00000_.html.

POLONYA (1997), http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/angielski/kon1.htm.

RUANDA (2003), http://www.mod.gov.rw/?Constitution-of-the-Republic-of.

RUSYA (1993), http://eng.constitution.kremlin.ru/.

SLOVAKYA (1992), http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—ed_protect/—protrav/—ilo_aids/ documents/legaldocument/wcms_128037.pdf.

SUUDİ ARABİSTAN (1992), http://www.servat.unibe.ch/icl/sa00000_.html.

TACİKİSTAN (1994), http://www.wipo.int/wipolex/en/text.jsp?file_id=237282.

VENEZUELLA (1961), http://www.venezuelaemb.or.kr/english/ConstitutionoftheBolivarianingles. pdf.

YENİ ZELANDA (1986), http://www.legislation.govt.nz/act/public/1986/0114/latest/DLM94204.html.

YUNANİSTAN (1975), http://www.cecl.gr/RigasNetwork/databank/Constitutions/Greece.html.

* Anayasaların tümüne internetten ulaşılmıştır. Erişim 1–25 Haziran 2012 tarihleri arasındadır.

— ATIFLAR / CITATIONS — 

İncele / Look

Henüz atıf yok