Türkiye’nin Suçlu Profili: Cezaevlerinde Bulunan Hükümlülerin Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Özellikleri

Tülin İçli ve Zühtü Arslan
Taner Başpınar, Murat Sapmaz, Veysel Dinler ve Ali Altay

dinlerv@gmail.com

Proje raporunu indir / Download project report

hükümlüler projesi

İçli, T. ve diğ. (2007), Türkiye’nin Suçlu Profili: Cezaevlerinde Bulunan Hükümlülerin Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Özellikleri Projesi, Polis Akademisi Başkanlığı-TÜBİTAK, Ankara.

—PROJE BİLGİSİ—

  • Yürütücü: Tülin İçli ve Zühtü Arslan
  • Araştırmacılar: Taner Başpınar, Murat Bahtiyar, Veysel Dinler ve Ali Altay
  • Destekleyen Kuruluşlar: Polis akademisi Başkanlığı ve TÜBİTAK
  • Proje süresi: 2005-2006 (iki yıl)
  • Proje Bütçesi: 20.000 TL
  • Kapsam: Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde 27 cezaevinde hükümlü olarak bulunan 3200 mahkum ile anket çalışması yapılmıştır.

— ÖZET —

“Türkiye’nin Suçlu Profili: Cezaevlerinde Bulunan Hükümlülerin Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Özellikleri” isimli proje, Türkiye’de suçun doğrudan nedenlerini, suça etki eden sosyal, ekonomik ve kültürel aktörleri tespit etmek; suçun azaltılmasına yönelik çözüm önerileri sunmak amacıyla başlatılmıştır.
Proje kapsamında, Türkiye’nin çeşitli yörelerindeki 27 açık ve kapalı cezaevlerinde bireysel (terör ve organize suçlar gibi örgütsel suçlar dışında kalan) suçlardan hükümlü bulunan 3152 yetişkin ile anket çalışması yapılmıştır. Hükümlülere, suçlu profilini ve suçun nedenlerini ortaya çıkarmayı hedefleyen 92 soruluk bir anket formu önerilerek cevaplamaları istenmiştir.
Araştırma sonuçları frekans tabloları ve çapraz tablolar haline getirilerek, değişkenler arasındaki ilişki standart sapmaya bağlı olarak değerlendirilmiştir. Aralarında ilişki saptanan değişkenler ile suç türleri ayrı ayrı ele alınarak, bu değişkenlerin suç türleri üzerinde ne derece etkili olduğunu belirlemek üzere çoklu analizler yapılmıştır. Böylelikle, Türkiye’de suç işlenmesinde etkili olan faktörler belirlenmek istenmiştir. Ayrıca suç işleyenlerin sosyal, ekonomik ve kültürel özellikleri tespit edilerek, Türkiye’nin suçlu profili ortaya çıkarılmıştır.
Kasım 2005’te Polis Akademisi’nin kurumsal desteği, TÜBİTAK’ın maddi desteği ile başlatılan proje çalışması, Eylül 2007’de tamamlanmıştır. Proje sonucunda elde edilen bulguların, suçu önlemek ve suç soruşturması yapmakla görevli birimler ile sosyal araştırmacı ve planlamacılara yardımcı olacağı düşünülmektedir.

— ANAHTAR KELİMELER — 

suçlu profili, hükümlüler, cana karşı suçlar, cinsel suçlar, mala karşı suçlar, suçluların özellikleri, toplumun suça bakışı, ekonomik yoksunluk ve suç, çevre ve suç

— YAYIN — 

İçli, T., Altay, A, Başpınar, T. ve Bahtiyar, M. (2011), Türkiye’de Hükümlü Profili Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Özellikler, Polis Akademisi Yayınları, Ankara.

Not: Kitabın yazarları arasında yer almamaktayım.

The Criminal Profiles of Turkey: The Social, Economic and Cultural Characteristics of the Prisoners

İçli, T. et. al. (2007), The Criminal Profiles of Turkey: The Social, Economic and Cultural Characteristics of the Prisoners, Turkish Natianol Police Academy and TÜBİTAK, Ankara.

—PROJECT INFO —

  • Coordinators: Tülin İçli ve Zühtü Arslan
  • Researchers: Taner Başpınar, Murat Bahtiyar, Veysel Dinler ve Ali Altay
  • Sponsored by: Turkish National Police Academy and The Scientific and Technological Research Council of Turkey (TÜBİTAK)
  • Project period: 2005-2006 (two years)
  • Proje Budget: 20.000 TL
  • Content: A survey was conducted with 3200 convicts in 27 prisons in various regions of Turkey.

— ABSTRACT —

The project, “The Criminal Profiles of Turkey: The Social, Economic and Cultural Characteristics of the Prisoners” was started to discover the reasons of the criminal acts in Turkey. In addition to this, determination of social, economic and cultural elements causing criminal activity and offering optimum solutions for reducing crime rates were the main aims of this project.
3152 of the prisoners, from 27 different prisons and prison camps which situated various regions in Turkey, excluding terror and organized criminals were questioned within this project. The survey was including 92 questions to discover the reasons of crime and establish the criminal profiles.
The results of the research converted into frequency tables and cross tables. The relations between variables were evaluated subject to the standard deviation. Variables and crime types were taken into the consideration and analysis has been executed. Thus, a result showing the reasons of factors affecting the occurrences of committing crime was aimed to be identified. Besides, social, economic and cultural features of committers have been identified and criminal profile of Turkey has been revealed.
The project was started in November 2005 by the assistance of Police Academy and financial support of TÜBİTAK and it was finalized in September 2007. The findings of the research may help and guide the institutes which are to prevent and interrogate the crime and also social researcher and planners.

— KEYWORDS — 

criminal profiling, prisoners, violence crimes, sexual crimes, property crimes, demographics of criminals, public opinion on crime, poverty and crime, environment and crime

— PUBLICATION — 

İçli, T., Altay, A, Başpınar, T. and Bahtiyar, M. (2011), Türkiye’de Hükümlü Profili Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Özellikler, Polis Akademisi Publishing, Ankara.

Note: I was not involved in book project.

— KAYNAKÇA / REFERENCES — 

İncele / Look

ADLER, F. Ve diğerleri, Criminology and The Criminal Justice System, Mc Graw Hill, NewYork, Fifth Edition, (2004).
AKERS, R.L., Criminological Theories: Introduction, Evaluation, and Application, Roxbury Publication Company, Los Angeles California, Third Edition, (2000).
BEŞE, E., Sosyoloji Temelli Suç Teorileri ve Organize Suçlar, Organize Suçlarla Mücadele ve Polis, ed: Geleri A., Çevik, H.H., Seçkin Yayınları, Ankara, (2003).
BIÇAK, V., Mukayeseli Gerekçeli Yeni Türk Ceza Kanunu, Vadi, Ankara, (2004).
CAN, C., Toplumsal İnsanın Evrensel Doğası ve Cinsel Suçlar, Seçkin Yayınları, Ankara, (2002).
CULLEN, F.T., AGNEW, R., Criminological Theory Past To Present, Roxbury Publication Company, Los Angeles California, (1999).
DEMİRBAŞ T., Almanya’ daki Türklerin Sorunları, Bunların Suça Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, İzmir, (1990).
DEMİRBAŞ, T., Kriminoloji, Seçkin Yayınları, Ankara, (2001).
DÖNMEZER, S., Bir Küçük Şehir Toplumunda Suçluluk (Ereğli Projesi)”, Şehirleşmenin Doğurduğu Ceza Adaleti Sorunları Sempozyum, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza
Hukuku Ve Kriminoloji Enstitüsü, 17-18 Aralık 1973, Fakülteler Mat., İstanbul, (1974).
DÖNMEZER, S., Kriminoloji, Filiz Kitabevi, İstanbul, (1984).
DÖNMEZER, S., ERMAN, S., Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku: Genel Kısım, C.3, 10. Baskı, Beta Yayıevi, İstanbul, (1994).
EREM, F., Türk Ceza Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, (1983).
EREM, F., Suç Bilimi Açısından Adalet Psikolojisi, Adil Yayınevi, Ankara, (1997).
FLOWERS, R.B., The Adolescent Criminal: Examination of Today’s Juvenile Offender, McFarland & Company, North Caroline, (1990).
HANCI, İ.H., “İç Göçler ve Çarpık Kentleşme”, Hekim ve Yaşam, İzmir Tabip Odası Bülteni, Mayıs-Haziran 1999, 6, 24-28, (1999).
İÇLİ, T., Türkiye’de Suçlular: Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Özellikleri, Bizim Büro Basımevi, Ankara, (1992).
İÇLİ, T., Kriminoloji, Seçkin Yayınevi, Ankara, 7. Baskı, (2007).
KARAASLAN, H., Mala Karşı İşlenen Suçlarla Mücadele Semineri, EGM Asayiş Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 26-55, (2000).
KIZMAZ, Z., “Sosyolojik Suç Kuramlarının Suç Olgusunu Açıklama Potansiyelleri Üzerine Bir Değerlendirme” C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, C. 29, S. 2, 149-174, (2005).
NİRUN, N., Sosyal Sistemlerde Sapmalar, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, (1972)
REID, S.T., Crime and Criminology, McGraw-Hill, Eighth Edition, New York, (1997).
SANLI, S.F., Türkiye’de Suçluluk Yapısını Etkileyen Sosyo-Ekonomik Etmenler, (Devlet İstatistik Kurumu Uzmanlık Tezi), Ankara, (1998).
SCHAEFER, R.T., Sociology Matters, McGraw-Hill, New York, Second Edition, (2006).
SIEGEL, L.J., Criminology, Thomson Wadsworth Learning Inc., Belmont, (1998).
SIEGEL, L.J., SENNA, J.J., Juvenile Delinquency; Theory, Practice and Law, Minesoto, (1981)
SOKULLU-AKINCI, F., Kriminoloji, Beta Yayınları. İstanbul, (2002).
VITO, G.F., RONALD, M.H., Criminology, Theory, Research and Policy, International Thomson Publications, Belmont California, (1994).
WILLIAMS, F.P., McSHANE, D., Criminological Theory, Prentice Hall, (1999).
YAVUZER, H., Çocuk ve Suç, Remzi Kitabevi, İstanbul, (1996).
YOKUŞ SEVÜK, H., Uluslararası Sözleşmelerdeki İlkeler Açısından Çocuk Suçluluğu ile Mücadelede Kurumsal Yaklaşım, Beta yayınevi, İstanbul, (1998).

— ATIFLAR / CITATIONS — 

İncele / Look

  1. İrfan Akpınar, (2023), “Kadın Suçluluğu: Kayseri Örneği”, Sosyoloji Notları, Cilt: 7 Sayı: 1, ss. 27 – 47.
  2. Mehtap Kızılkaya, Gül Ünsal ve Semra Karaca, (2022), “The effect of psychoeducation on the social skills and problem-solving skills of female prisoners”, Journal of Psychiatric Nursing, Vol. 13, Is. 1, pp. 1-8.
  3. Gökhan Vural, (2021), Çocuk İstismarcılarının Kişilik Profilleri, İKSAD Yayınları, Ankara.
  4. Vesile Sonay Evik, (2016), “Yoksulluk ve Suç İlişkisi“, 6. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali (Akademik Tebliğler: Yoksulluk), 30 Eylül – Ekim 2018, İstanbul, ss. 259-274.
  5. Emine Öncü, Sümbüle Köksoy ve Mehmet Ali Sungur, (2014), “Tutuklu ve Hükümlülerin Hastaneye Sevk Nedenleri ve Acil Ambulans Kullanımı Özellikleri”, Journal of Clinical and Analytical Medicine, ss. 1-5.
  1. Betül Kübra Doğan, (2021), Hükümlü Ailelerinin Yaşam Deneyimleri: Niteliksel Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara. (doktora tezi)
  2. Emek Zeyrek-­Rios, (2018) Experiential Aspects of Crime: A Narrative Approach. University of Huddersfield, England.  (Doctoral thesis)
  3. Püren Demirel, (2017), Yetişkin Suçluluğuna Neden Olan Sosyoekonomik Faktörler, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara (doktora tezi)
  4. Rumeysa Akgün, (2017), Adam Öldürme Suçundan Cezaevine Giren Kadınları Suça Götüren Nedenler ve Cezaevi Sürecinin İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara. (doktora tezi)
  5. Derya Şahin, (2013), Cezaevindeki Şiddet Failleri ve Sığınma Evinde Kalan Şiddet Mağdurlarının Şiddete Bakış Açıları ile Suçluluk Utanç Duygularının Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, İstanbul.(doktora tezi)
  6. Idris Guclu, (2010), The Function of Social Structure in Controlling Violent Crime in Turkey, University of North Texas, (Dissertation Prepared for The Degree of Doctor of Philosophy)
  7. Cana Dede, (2019), Aydın ve İzmir’de Suç Mağduru Kadınlara Sosyal Hizmet Ekseninde Sunulan Psiko-Sosyal Rehabilitasyon Hizmetlerinin Değerlendirilmesi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Aydın. (yüksek lisans tezi)
  8. Durmuş Ali Coşkunoğlu, (2019), Hükümlülerin Sosyo-Ekonomik Sorunları ve Sosyal Hizmet: Bingöl M Tipi Kapalı-Açık Ceza İnfaz Kurumu Örneği, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı Sosyal Hizmet Yönetimi, Uşak. (yüksek lisans tezi)
  9. İrfan Akpınar, (2018),  Suç Olgusu, Suç Teorileri ve Kadın Suçluluğu: Kayseri Örneği, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Niğde. (yüksek lisans tezi)
  10. Ünal Göktaş, (2017), Açık Ceza İnfaz Kurumlarında Çalışan Hükümlülerin İşyurtlarında ve İş Atölyelerinde Çalıştıkları Dönemlerde Elde Ettikleri Mesleki Beceriler, Kazanımlar ve Performans Yönetimi Uygulaması, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Bilecik. (yüksek lisans tezi)
  11. Nesrin Doğan Fidan, (2016), Denetimli Serbestlik Sisteminin Toplumsal Uyum Sürecine Etkisi: Bolu Örneği, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Bolu. (yüksek lisans tezi)
  12. Rukiye Burma, (2012), Cinsel Saldırı Suçu İşlemiş Hükümlülerde, Çocukluk Döneminde Örseleyici Yaşantılara Maruz Kalma Düzeyi İle Benlik Saygısı, Öfke İfade Tarzı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Programı, İstanbul. (yüksek lisans tezi)
  13. Kürşad Şahinli, (2012), Çocuk Suçluluğuna Sebep Olan Ailesel Faktörler: Ankara Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda Bulunan Tutuklu ve Hükümlü Çocuklar Üzerine Bir Çalışma, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Ceza Adaleti Anabilim Dalı, Ankara. (yüksek lisans tezi)
  14. İlhan Gökoğlan, (2011), İnsani Gelişme Düzeyi-Suç İlişkisi: Türkiye Örneğinde 2000-2008 Arası Boylamsal Bir Çalışma, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara. (yüksek lisans tezi)