— ABSTRACT —

A penal reform was implemented in Türkiye in 2004, through which the basic penal code, procedural code, and execution code were thoroughly revised. The legislation that had been in force since 1926 was comprehensively updated by taking into account new developments in the global context, contemporary understandings of penal law, and prevailing social values. At the time of the new penal code’s initial implementation, certain categories of crime were not widely prevalent, and the sheer number of articles designed to protect individual freedom led to questions about their practical application.

In recent years, however, Turkey has witnessed an escalation in authoritarian tendencies, one of the clearest manifestations of which is the instrumentalization of penal law. The government has used punitive measures and precautions to intimidate and suppress opposition. Two methods have been central to this instrumentalization. The first is overcriminalization, whereby a wide range of acts—including many not generally regarded as criminal in contemporary society—are encompassed within the scope of the penal code. In this context, religion and belief have increasingly come under the protection of criminal law, particularly through the emergence of legislation criminalizing blasphemy. The second method is legal diversion, where criminal law norms are expansively interpreted in cases involving dissidents, thereby effectively undermining the principle of legality and its prohibition of analogy.

This study aims to demonstrate how criminal law in Türkiye has been transformed into a tool of oppression and authoritarianism through overcriminalization and legal diversion, while emphasizing the critical importance of uncompromising adherence to the fundamental principles of criminal law in the pursuit of safeguarding human rights.

— ÖZET—

Türkiye’de 2004 yılında kapsamlı bir ceza reformu gerçekleştirilmiş, bu reformla birlikte temel ceza kanunu, usul kanunu ve infaz kanunu bütünüyle yenilenmiştir. 1926’dan beri yürürlükte olan mevzuat, küresel gelişmeler, çağdaş ceza hukuku anlayışları ve toplumsal değerler dikkate alınarak kapsamlı biçimde güncellenmiştir. Ancak, kanunun ilk yürürlüğe girdiği dönemde bazı suç kategorileri uygulamada yaygın olarak görülmemekteyken, bireysel özgürlükleri korumaya yönelik çok sayıdaki maddenin pratikte uygulanabilirliğine dair soru işaretleri doğurmuştur.

Son yıllarda Türkiye’de otoriter eğilimlerde belirgin bir artış yaşanmıştır. Ceza hukukunun araçsallaştırılması bu yönelimin en açık göstergelerinden biridir. İktidar cezai tedbirler ve önlemler yoluyla muhalefeti sindirmekte ve baskı altına almaktadır. Ceza hukukunun bu şekilde araçsallaştırılmasında iki yöntem öne çıkmaktadır. Bunlardan ilki, aşırı cezalandırmadır; çağdaş toplumlarda genel olarak suç olarak görülmeyen birçok fiil ceza kanununun kapsamına dâhil edilmektedir. Nitekim son dönemde din ve inanç, ceza hukukunun koruması altında adeta “dine hakaret”i suç haline getiren düzenlemeye dönüşmüştür. İkinci yöntem ise hukuki saptırmadır; muhaliflerin yargılandığı davalarda mevcut ceza normları genişletilerek yorumlanmakta, böylece kıyas yasağını içeren kanunilik ilkesi fiilen bertaraf edilmektedir.

Bu çalışma, Türkiye’de ceza hukukunun aşırı cezalandırma ve hukuki saptırma yoluyla nasıl bir baskı ve otoriterlik aracına dönüştüğünü ortaya koymayı amaçlamaktadır. İnsan haklarının korunabilmesi için hukukun, özellikle de ceza hukukunun temel ilkelerinin tavizsiz bir biçimde uygulanmasının hayati önemi taşımaktadır.