Hükümet Sistemleri ve Siyasal Rejimler [Yüksek Lisans]

Ders İzlencesi / Syllabus

Bu ders, hükümet sistemleri (parlamenter, başkanlık, yarı-başkanlık) ile siyasal rejimleri (demokratik, otoriter, totaliter, hibrit) karşılaştırmalı bir perspektiften incelemeyi amaçlamaktadır. Öğrencilerin siyasal sistemlerin anayasal temellerini, kurumsal işleyişini ve rejim türlerine etkisini kavramaları hedeflenmektedir. Bu çerçevede hem klasik kuramcıların hem de çağdaş yaklaşımların ışığında rejim tipolojileri, seçim sistemleri ve yürütme-yasama ilişkileri tartışılacaktır. Ayrıca otoriterleşme, seçimsel otoriterlik ve rejim dönüşümü gibi güncel siyasal olgular Türkiye ve dünya örnekleriyle ele alınacaktır. Ders boyunca öğrencilerin analitik düşünme ve karşılaştırmalı analiz becerilerinin gelişmesi teşvik edilecektir.

This course aims to examine different forms of government (parliamentary, presidential, semi-presidential) and political regimes (democratic, authoritarian, totalitarian, hybrid) from a comparative perspective. It seeks to equip students with a solid understanding of the constitutional foundations, institutional dynamics, and regime implications of government systems. Classical theories and contemporary approaches will be discussed to explore regime typologies, electoral systems, and executive–legislative relations. Key issues such as authoritarianism, electoral authoritarianism, and regime transformation will be addressed through both Turkish and international examples. Throughout the course, students will be encouraged to develop their analytical thinking and comparative analysis skills.

Haftalık İzlence

1 Temel Kavramlar ve Rejim Tipolojileri Fundamental Concepts and Regime Typologies
2 Siyasal Rejimler: Demokrasi, Otoriterizm, Totalitarizm Political Regimes: Democracy, Authoritarianism, Totalitarianism
3 Meşruluk, Egemenlik ve Hükümet Biçimleri Legitimacy, Sovereignty, and Forms of Government
4 Parlamenter Sistem ve Uygulama Örnekleri Parliamentary System and Case Examples
5 Başkanlık Sistemi ve ABD Modeli Presidential System and the U.S. Model
6 Yarı-Başkanlık Sistemi ve Fransız Modeli Semi-Presidential System and the French Model
7 Hükümet Sistemlerinin Karşılaştırmalı Analizi Comparative Analysis of Government Systems
8 Koalisyonlar, Azınlık Hükümetleri ve Sistem Kararlılığı Coalitions, Minority Governments, and Systemic Stability
9 Otoriter Rejimlerde Hükümet Yapılanmaları Government Structures in Authoritarian Regimes
10 Hibrit Rejimler ve Seçimsel Otoriterizm Hybrid Regimes and Electoral Authoritarianism
11 Hükümet Sistemleri Üzerinden Rejim Dönüşümleri Regime Transformations through Government Systems
12 Türkiye’de Siyasal Rejim Tartışmaları Political Regime Debates in Turkey
13 Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Eleştiriler The Presidential Government System and Its Critiques
14 Öğrenci sunumları Student presentations
15 Final ödevlerinin teslimi Submission of final papers

Ders Kitapları [Önerilen]

demokrasi modelleri

Arend Lijphart, Demokrasi Modelleri (Otuzaltı Ülkede Yönetim Biçimleri ve Performansları), (çev. Güneş Ayas – U.Umut Bulusun), İthaki, İstanbul, 2018

totaliter

Juan J. Linz, (2017). Totaliter ve Otoriter Rejimler, çev. Ergun Özbudun, Ankara: Liberte Yayınları.

otoriter rejimler

 Ergun Özbudun, Otoriter Rejimler, Seçimsel Demokrasiler ve Türkiye (2. Baskı), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.

roskin

Michael G. Roskin, Çağdaş Devlet Sistemleri, (çev. Bahattin Seçilmişoğlu), Adres Yayınları, Ankara, 2016.

başkanlık-ve-yarıbaşkanlık-sistemleri

 Serap Yazıcı, Başkanlık ve Yarıbaşkanlık Sistemleri, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.

Okuma Önerileri

 Maurice Duverger,(1986). Siyasal Rejimler, çev. Teoman Tunçdoğan, İstanbul: Sosyal Yayınları.

Ahmet Taner Kışlalı, (1999). Siyasal Sistemler, Ankara: İmge Kitabevi.

Tartışma Soruları

Siyasal rejim ile hükümet sistemi arasında nasıl bir fark vardır? Bu fark anayasal düzeyde nasıl kurulur?

Otoriter rejimler neden seçim yapar? Seçimlerin bu rejimlerdeki işlevi nedir?

Parlamenter sistem, demokratik istikrar açısından başkanlık sistemine göre daha avantajlı mıdır?

Yarı-başkanlık sistemi, yürütme içinde kriz üretmeye daha mı yatkındır?

Türkiye’de 2017 anayasa değişikliği bir rejim değişikliği midir yoksa yalnızca hükümet sisteminde bir dönüşüm müdür?

Siyasal rejimlerin dönüşümünde toplumsal dinamikler mi yoksa kurumsal mühendislik mi daha belirleyicidir?

Hibrit rejimler otoriterliğe geçişin ön aşaması mı, yoksa kendine özgü bir rejim tipi midir?

Ödev Konuları (Sadece Öneri)

Başkanlık sisteminin otoriterleşmeye açık yönleri: Latin Amerika örnekleri üzerinden bir değerlendirme

Türkiye’de parlamenter sistemin tarihsel gelişimi ve kurumsal sorunları (1961–1982 dönemi)

Yarı-başkanlık sisteminin kriz potansiyeli: Fransa ile diğer örneklerin karşılaştırması

Seçimsel otoriterlik: Kavramsal çerçeve ve çağdaş uygulamalar

Sartori’nin anayasa mühendisliği yaklaşımının günümüz siyasal rejimlerine uygulanabilirliği

Demokrasi modelleri çerçevesinde çoğunlukçu ve uzlaşmacı sistemlerin karşılaştırması

Rejim dönüşümünde anayasa değişikliklerinin rolü: Türkiye örneği üzerinden bir analiz

 

 

İrtibat

dinlerv@gmail.com