| 1. Hafta | Dersin tanıtımı: Konu, kapsam ve amaçlar. Kaynaklar üzerine söyleşi. | İlk hafta doktora adaylarının dersi tanıması için fırsat verilecektir. Ders kaydı devam edenlerin zorunlu ve seçimlik okumaları temin etmeleri istenecektir. |
| 2. Hafta | Temel kavramlar: Katılım, tarihsel süreç, katılım ortamı, katılımın özneleri | Bu derste katılım kavramı birçok yönüyle ele alınacaktır. Önce kavramsal çerçeve üzerinde durulacak; sonrasında katılım tarihsel süreçte geçirdiği değişim izlenecektir. Katılım için gerekli ortam ile katılımın özneleri konu edilecektir. |
| 3. Hafta | Geleneksel katılım araçları: Seçme ve seçilme hakkı | Katılımın dünyada en çok bilinen, anayasa ve yasalarca güvence altına alınmış, hatta bazı devletlerce görev kabul edilen şekli seçimlere katılmadır. Seçme ve seçilme hakkı birbirinden ayrılmaz bir bütün olarak ortaya çıkar. Bu konular oy hakkı çerçevesinde ele alınacaktır. |
| 4. Hafta | Referandumlar ve diğer formel araçlar | Dünyanın farklı yerlerinde (genellikle Batı Avrupa) seçimler dışında halkın doğrudan doğruya yönetime katılmalarını sağlayacak mekanizmalar geliştirilmiştir. Bu mekanizmalar neyi amaçlar, kapsamları nedir ve nasıl işler? sorularına cevap aranacaktır. |
| 5. Hafta | Örgütlenme hakları: Siyasi partiler ve STKler | Siyasal katılımın bireysel bir yönü olmakla birlikte, günümüz demokrasilerinde katılım partiler üzerinden ve/veya partiler aracılığıyla gerçekleşir. Partiler ve karar alma mekanizmaları üzerinde baskı oluşturarak katıylım sağlayanlar ise sivil toplum örgütleridir. Bu hafta örgütlü katılım: partiler ev stkler ele alınacaktır. |
| 6. Hafta | İfade ve basın özgürlüğü | Katılmak kendini ifade etmektir. Geleneksel katılım araçları dışında en yaygın ve etkili katılım ifade; ifadenin en yaygın ve etkili olanı da basın özgürlüğüdür. Bu hafta bir siyasal katılım aracı olarak ifade, farklı ifade tarzları ve özellikle basın ele alınacaktır. |
| 7. Hafta | Toplantı ve gösteri yürüyüşü | İfade özgürlüğünün örgütlü bir biçimde kullanılması olan toplanma özgürlüğü ile özel ve kolektif bir ifade tarzı olan gösteri yürüyüşü konuları ele alınacaktır. |
| 8. Hafta | Protesto hakkı | Protesto hakkı, ifade özgürlüğünün özel bir biçimi olup, toplanma, gösteri, kendini gerçekleştirme gibi çok sayıda hak ve özgürlüğün bileşenidir. Bu hafta bir katılım tarzı olarak protesto hakkı konu edilecektir. |
| 9. Hafta | Sivil itaatsizlik, olumsuz katılım ve boykot | Katılım sadece aktif bir eylemlilik olmayıp; aynı zamanda katılmama hakkını da kapsar. Bu anlamda olumsuz katılma, sivil itaatsizlik ve boykot kavramları tartışılacaktır. |
| 10. Hafta | Sosyal medya ve katılım | Günümüzde her alanda etkili olan sosyal medyanın nasıl bir katılım aracı olduğu ve bunun siyasal hayatta etkililiği tartışma konusu yapılacaktır. |
| 11. Hafta | Militan demokrasi ve katılımın “demokratik” sınırları | “Katılımın sınırları nedir?” sorusu esas alınarak, özellikle militan demokrasi anlayışı ve katılımın sınırları konu edilecektir. |
| 12. Hafta | Katılımcı demokrasi ve katılım | Katılımcı demokrasi modelinin diğer demokrasi modellerinden farklı olarak katılıma yaklaşımı nedir? Öngörülen farklı katılım mekanizmaları var mıdır? soruları cevaplandırılacaktır. |
| 13. Hafta | Demokrasi modelleri ve katılımın eleştirisi | Farklı demokrasi modellerinde katılımın nasıl gerçekleştiği ele alınacaktır. Ayrıca katılım üzerine yapılan eleştiriler tartışma konusu yapılacaktır. |
| 14. Hafta | Genel değerlendirme | Sunumlar ve ödevler üzerine görüşmeler yapılacaktır. |
Bu iki kitap, dersle ilgili bir ön okuma olup, diğer derslere hazırlık açısından okunması istenmektedir.
Cem Eroğul, Devlet Yönetimine Katılma Hakkı, İmge Kitabevi, Ankara, 1999
Ülkü Doğanay, Demokratik Usulller Üzerine Yeniden Düşünmek, İmge Kitabevi, Ankara, 2003
Bu hafta, genel siyaset bilimi kitaplarından serbest okumalar yapılacaktır. Okumaların tartışmalar kısmındaki soruları cevaplamaya yönelik olduğuna dikkat edilmelidir.
TARTIŞMA KONUSU
Katılım nedir?
Tarihsel süreçte siyasal katılım nasıl ortaya çıkmıştır?
Siyasal katılım için hasıl bir siyasal ortam gereklidir? İnsanlar niçin katılmayı talep ederler?
Katılma, katılma araçları, biçimleri, katılım özneleri vb hangi açılardan ele alınabilir?
Katılım özneleri nelerdir? Cinsiyet/cinsel tercih, eğitim, bireysel/kollektif olma vb bakımından katılım nasıl farklılıklar gösterir?
TAVSİYE EDİLEN OKUMALAR
- Cem Eroğul, Devlet Yönetimine Katılma Hakkı, İmge Kitabevi, Ankara, 1999
- Ahmet Taner Kışlalı, Siyasal Sistemler, İmge, Ankara, 1999.
Genel anayasa ve siyaset bilimi eserleri yanı sıra Tuncer Karamustafaoğlu’nun Seçme Hakkının Demokratik İlkeleri kitabı, bu haftanın tartışmasını biçimlendirecektir.
TARTIŞMA KONUSU
Seçme ve seçilme hakkı nasıl ortaya çıkmıştır?
Seçme ve seçilme hakkının geçirdiği evreler nelerdir?
Seçme ve seçilme hakkı nasıl anayasal güvencelere kavuşmuştur?
Siyasal partiler ile seçme ve seçilme hakkının ilişkisi nedir?
Partiler ve seçimler katılımda nasıl bir rol oynamaktadır?
TAVSİYE EDİLEN OKUMALAR
Bu hafta, seçimler dışındaki formel katılım araçları konusu ele alınacaktır.
TARTIŞMA KONUSU
Referandum ve plebisit nedir?
Referandumlar katılım için ne kadar elverişlidir?
Referandumlar dışında dünyadaki doğrudan demokrasi araçları nelerdir?
Genel siyasete ve yerel siyasete katılım açısından fark var mıdır?
İlker Gökhan Şen, Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar, Oniki Levha, İstanbul, 2013.
Siyasal partilerin ve sivil toplum örgütlerinin siyasal katılımın sağlanmasında rolleri ve etkililikleri, bu haftanın konusunu oluşturmaktadır.
TAVSİYE EDİLEN OKUMALAR
Sivil Toplum Örgütleri İçin Örgütlenme Özgürlüğü ve Toplantı Gösteri Hakkı Kılavuzu
TARTIŞMA SORULARI
Siyasal partilerin katılımdaki rolü nedir?
Temsil ile katılım arasındaki fark nedir?
Baskı gruplarıyla partileri ayıran temel farklar nelerdir?
Sivil toplum örgütleri hangi yollardan katılıma araç olurlar?
Ali Ersoy Kontacı, Kırılgan Demokrasilerde Siyasal Örgütlenme Özgürlüğü, Savaş Kitabevi, Ankara, 2016
İlhan Tekeli, Katılımcı Demokrasi ve Sivil Toplum Kuruluşları, SDD Yayınları, Ankara, 2018.
Bu hafta ifade ve basın özgürlüğünün katılım için önemi üzerinde durulacaktır. Aynı zamanda ifade ve basının demokratik toplumdaki sınırı üzerine konuşulacaktır.
Doktorantlar literatürden kendi ulaştıkları ve seçtikleri makaleler üzerinden, siyasal katılım, ifade ve basın özgürlüğü meselesini tartışacaktır.
TARTIŞMA KONULARI
İfade ile siyasal ifade arasında fark nedir?
Farklı ifade tarzları ile katılım arasındaki ilişki nedir?
Her türlü ifade tarzı (sanat, bilim vb) katılım sağlar mı?
Basın ve katılım arasındaki ilişki nedir?
Medyaya dördüncü kuvvet denilmesinde haklılık payı nedir?
Sosyal medya sonrasında geleneksel medya araçlarının katılımda etkinliği sürmekte midir?
Vahit Bıçak, AİHM Kararlarında İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu, Ankara, 2002.
Bu hafta bir siyasal katılım aracı olarak toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı ele alınacaktır.
TARTIŞMA SORULARI
Toplantı özgürlüğünün farklı tezahürleri nelerdir?
Örgütlenme özgürlüğü ve toplanma hakkı ilişkisi nedir?
Gösteri ile katılım ilişkisi nedir?
Yığın, kalabalık ile bilinçli katılım arasında fark nedir?
Tolga Şirin, 30 Soruda Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı, Oniki Levha, İstanbul, 2013.
Türkiye Barolar Birliği, Gezi Hukuki İzleme Grubu Raporu, 2013.
Bu hafta, protesto hakkı ve sınırları üzerine okumalar yapılacaktır.
TARTIŞMA KONUSU
Protesto hakkının unsurları nelerdir?
Protesto hakkı hangi özgürlüklerden beslenir?
İsyan, ayaklanma, kalkışma, direniş ile protesto arasındaki farklar ve benzerlikler nelerdir?
Protesto tarzları neler olabilir?
Ayşen Uysal, Sokakta Siyaset Türkiye’de Protesto Eylemleri, Protestocular ve Polis, İletişim, İstanbul, 2017.
Bu hafta olumsuz katılma, sivil itaatsizlik ve boykot konuları ele alınacaktır.
TARTIŞMA SORULARI
Katılmak kadar katılmamak da hak mıdır?
Bilinçsiz katılmama ile boykot arasında fark nedir?
Katılım araçlarından yoksunluk ile katılım şekli olarak boykotu nasıl ayırt edebiliriz?
Sivil itaatsizlik neyi amaçlar?
Türkiye ve dünyada sivil itaatsizlik örnekleri nelerdir?
Occupy eylermleri ile boykot arasında bir ilişki var mıdır?
Sivil İtaatsizlik konusunun klasik eseri
Henry David Thoreau, Sivil İtaatsizlik, (çev. Caner Turan), Say Yayınları, İstanbul, 2016.
Hayrettin Ökçesiz, Sivil İtaatsizlik, Legal, İstanbul, 2015.
Bu hafta sosyal medya ve katılım konusu ele alınacaktır.
TARTIŞMA KONULARI
Sosyal medya siyasal yaşamı nasıl etkilemiştir?
Sosyal medya yoluyla katılım gerçekleşir mi? Bu katılımı geleneksel ve geleneksel olmayan diğer araçlardan ayıran şey nedir?
Sosyal medya sanıldığı kadar etkili midir?
Bu hafta katılımcı demokrasi üzerine okumalar yapılacaktır.
Dimitrios Roussopoulos ve C. George Benello (ed.), Katılımcı Demokrasi Demokrasinin Demokratikleştirilmesi Üzerine İncelemeler, (çev. Hakan Şahin), Sümer Yayıncılık, İstanbul, 2019
America Vera-Zavala, Katılımcı Demokrasi Dünyadaki Katılımcı Demokrasi Deneyimleri, Dipnot yayınları, İstanbul.
Bu hafta siyasal katılımın sınırları üzerine konuşulacaktır. Özellikle militan demokrasi anlayışının çizdiği sınırlar tartışma konusu yapılacaktır.
Tartışmaya katkı sunacak makalelere doktorantlar kendileri ulaşabilir.
Alexander S. Kirschner, Militan Demokrasi, (çev. Ferit Burak Aydar), İşbankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2017.
Bu hafta farklı demokrasi modellerinde katılım kavramı ve katılım mekanizmaları ele alınacaktır. Ayrıca katılım üzerine yapılan eleştiriler tartışma konusu yapılacaktır.
TARTIŞMA KONULARI
TAVSİYE EDİLEN OKUMALAR
Bu konudaki güncel makale ve kitaplardan faydalanılacaktır.
Bu hafta, geçmiş okumalardan yararlanılarak, genel bir tartışma yapılacaktır.
Ölçme ve Değerlendirme Tablosu
| TAKEHOME PAPER | ÇEVİRİ | DERS ANLATMA | ÖDEV SUNUMU | FİNAL ÖDEVİ | DERSE KATILIM |
| 3*10= 30 Puan | 10 Puan | 10 Puan | 20 Puan | 30 Puan | Genel etki |
| TAKEHOME PAPER | ÇEVİRİ |
| 3*10= 30 Puan | 10 Puan |
| DERS ANLATMA | ÖDEV SUNUMU | FİNAL ÖDEVİ | DERSE KATILIM |
| 10 Puan | 20 Puan | 30 Puan | Genel etki |
Görsel: John Lewis Krimmel (1787-1821)
Election Day in Philadelphia (1815)